سیستم ایمنی دائما در حال مبارزه با عوامل خارجی‌ای که موجب عفونت می‌شوند است و از این طریق از سلامت بدن محافظت می‌کند. اگرچه در برخی مواقع این عوامل خارجی برنده می‌شوند و بدن به عفونت مبتلا می‌شود اما میان شکست خوردن گاه‌به‌گاه سیستم ایمنی و ابتلای مکرر به عفونت‌ها تفاوت وجود دارد. اگر می‌خواهید بدانید چه تعداد ابتلا به عفونت، زیاد است و علت عفونت‌های مکرر چیست در ادامه با ما همراه باشید.
عفونت چیست و چه انواعی دارد؟
عفونت زمانی ایجاد می‌شود که ارگانیسم دیگری وارد بدن شما شود و موجب بیماری شود. این ارگانیسم‌ها بسیار متنوع‌اند و می‌توانند شامل ویروس‌ها، باکتری‌ها و انگل‌ها شوند. ابتلا به عفونت از طریق راه‌های متعددی اتفاق می‌افتد که از میان آن‌ها می‌توان به مصرف غذا یا آب آلوده و حتی گزش توسط یک حشره اشاره کرد. اگر علائم ابتلا به عفونت را دارید لازم است برای تشخیص نوع و علت عفونت با پزشک صحبت کنید که مشاوره تلفنی پزشکی رایگان کلبه سلامتی می‌تواند در این زمینه برای شما بسیار مفید باشد. در ادامه با انواع عفونت بیشتر آشنا می‌شوید.
عفونت‌های ویروسی
ویروس‌ها موجودات عفونی بسیار ریزی هستند که حتی از باکتری‌ها نیز کوچک‌ترند. ویروس‌ها انگلی هستند و برای زنده ماندن به سلول میزبان نیاز دارند. وقتی ویروس وارد سلول میزبان می‌شود برای تولیدمثل از عناصر سلول استفاده می‌کند. ویروس‌های جدید از سلول میزبان آزاد می‌شوند که این فرایند در برخی موارد می‌تواند منجر به مرگ سلول میزبان شود. برخی از عفونت‌های ویروسی عبارت‌اند از:
- آنفولانزا
- سرماخوردگی
- سرخک
- سرخجه
- آبله‌مرغان
- فلج اطفال
- ویروس تبخال تناسلی (HSV)
- ویروس زگیل تناسلی (HPV)
- ویروس نقص ایمنی انسانی (HIV)
- هپاتیت ویروسی
- مننژیت ویروسی
- هاری
- ابولا
عفونت‌های باکتریایی
باکتری‌ها میکروارگانیسم‌های تک‌سلولی‌ای هستند که بسیار متنوع‌اند. اگرچه بر روی بدن و داخل آن، باکتری‌های زیادی وجود دارد اما این باکتری‌ها در اغلب موارد موجب بیماری نمی‌شوند. برای مثال، باکتری‌های موجود در دستگاه گوارش برای هضم غذا کمک‌کننده‌اند. بااین‌حال، در برخی مواقع، باکتری‌های موجود در محیط ممکن است وارد بدن ما شوند و عفونت ایجاد کنند. برخی از عفونت‌های باکتریایی عبارت‌اند از:
- گلودرد استرپتوکوکی
- عفونت‌های باکتریایی دستگاه ادراری (UTIs)
- مسمومیت غذایی باکتریایی
- عفونت باکتریایی واژن
- سوزاک
- کلامیدیا
- سیفلیس
- بیماری سل
- سیاه‌سرفه
- مننژیت باکتریایی
- بیماری لایم
- وبا
- بوتولیسم
- کزاز
- سیاه‌زخم
عفونت‌های قارچی
قارچ‌ها نیز می‌توانند در محیط‌های مختلفی ازجمله خاک، داخل خانه و در مکان‌های مرطوب مانند حمام وجود داشته باشند. اگرچه همه قارچ‌ها نمی‌توانند شما را بیمار کنند اما برخی از عفونت‌های قارچی عبارت‌اند از:
- عفونت‌های قارچی واژن
- قارچ پوستی
- قارچ پا
- برفک
- آسپرژیلوزیس
- هیستوپلاسموز
- مننژیت قارچی
عفونت‌های انگلی
انگل‌ها بر روی ارگانیسم میزبان یا در داخل آن زندگی می‌کنند از طریق ارگانیسم میزبان نیز تغذیه می‌شوند. برخی از عفونت‌های انگلی عبارت‌اند از:
- مالاریا
- توکسوپلاسموز
- تریکومونیازیس
- ژیاردیازیس
- شپش ناحیه تناسلی و سر
- گال
- سالک
- انکوسرکیازیس
پریون‌ها
پریون‌ها به‌هیچ‌عنوان موجود زنده نیستند. آن‌ها پروتئین هستند و می‌توانند پروتئین‌های طبیعی بدن را به نحوی تحت تاثیر قرار دهند که موجب شکل‌های غیرطبیعی پروتئین‌های طبیعی بدن شوند. پریون‌ها می‌توانند باعث زوال عقل یا مشکل در راه رفتن یا صحبت کردن شوند. این بیماری‌های عفونتی بسیار نادرند و برخی از آن‌ها ارثی هستند اما برخی دیگر ممکن است از طریق مصرف مواد غذایی آلوده ایجاد شوند. از میان آن‌ها می‌توان به بیماری کروتزفلد جاکوب و بیماری کورو اشاره کرد.
عفونت مکرر چیست و چرا رخ می‌دهد؟
همانطور که مطرح شد طبیعی است که در برخی مواقع بدن مبتلا به عفونت شود. بااین‌حال، در برخی موارد، این ابتلا به عفونت به‌صورت مکرر اتفاق می‌افتد که این مسئله می‌تواند هشداردهنده باشد و بهتر است در این شرایط مشاوره پزشکی تلفنی دریافت شود. علائم ابتلا به عفونت مکرر عبارت‌اند از:
- مصرف بیش از چهار دوره آنتی‌بیوتیک در یک سال (برای کودکان) و مصرف بیش از دو دوره آنتی‌بیوتیک در یک سال (برای بزرگسالان).
- ابتلا به بیش از چهار عفونت جدید گوش در یک سال پس از چهارسالگی
- دو بار ابتلا به ذات‌الریه در هر زمان
- ابتلا به سه دوره سینوزیت باکتریایی یا ابتلا به سینوزیت مزمن
- لزوم مصرف آنتی‌بیوتیک‌های پیشگیرانه برای کاهش تعداد ابتلا به عفونت‌ها
- تشدید پیدا کردن عفونتی که در ابتدا به‌عنوان یک عفونت باکتریایی شایع بوده است
اگر یکی از مواردی که در بالا مطرح شد را تجربه می‌کنید، لازم است بدانید این عفونت‌های مکرر می‌توانند نشان‌دهنده اختلال نقص ایمنی باشند. سیستم ایمنی بدن هوشمند است و قادر است «چهره» یک میکروب را یاد بگیرد و آن را به خاطر بسپارد. وقتی سیستم ایمنی بدن با یک میکروب با موفقیت مبارزه می‌کند، بیشتر افراد کمتر احتمال دارد که دوباره به عفونت مبتلا شوند. اگر می‌خواهید از شرایط سیستم ایمنی بدن خود مطلع شوید می‌توانید از خدمات مشاوره پزشکی رایگان کلبه سلامتی استفاده کنید.
نقص ایمنی زمانی اتفاق می‌افتد که بدن توانایی تولید آنتی‌بادی‌هایی که به میکروب‌ها می‌چسبند و آن‌ها را از بین می‌برند، ندارد. اختلالات نقص سیستم ایمنی، مانع مبارزه بدن با عفونت‌ها و بیماری‌ها می‌شود. بنابراین، اگر به این اختلالات مبتلا باشید ابتلای شما به ویروس‌ها و باکتری‌ها آسان‌تر است. اختلالات نقص ایمنی ممکن است مادرزادی یا اکتسابی باشند. اگر اختلال نقص ایمنی ناشی از ژنتیک باشد به آن اختلال نقص ایمنی اولیه یا مادرزادی گفته می‌شود. در حال حاضر، 200 اختلال نقص ایمنی اولیه شناسایی شده است. نمونه‌هایی از این اختلالات عبارت‌اند از:
- نقص ایمنی متغیر شایع (CVID)
- نقص ایمنی مرکب شدید (SCID)
- بیماری گرانولوماتوز مزمن (CGD)
اختلالات نقص ایمنی ثانویه یا اکتسابی زمانی رخ می‌دهند که عاملی خارجی مانند یک ماده شیمیایی یا عفونت، بدن شما را تضعیف کند. موارد زیر می‌توانند باعث اختلال نقص ایمنی ثانویه شوند:
- سوختگی شدید
- شیمی‌درمانی
- تشعشعات
- دیابت
- سوءتغذیه
برخی از اختلالات نقص ایمنی ثانویه عبارت‌اند از:
- ایدز
- سرطان‌های سیستم ایمنی مانند سرطان خون
- بیماری‌های پیچیده ایمنی، ازجمله هپاتیت ویروسی
- مولتیپل میلوما (سرطان نوعی از گلبول‌های سفید به نام سلول‌های پلاسما که آنتی‌بادی تولید می‌کنند)
افرادی که سابقه خانوادگی اختلالات نقص ایمنی اولیه را دارند بیشتر احتمال دارد که به این اختلالات مبتلا شوند. از سوی دیگر، هر مسئله‌ای که موجب تضعیف سیستم ایمنی بدن شود می‌تواند منجر به اختلالات نقص ایمنی ثانویه شود که از میان آن‌ها می‌توان به تماس با مایعات آلوده به HIV یا برداشتن اندام یا جایگزینی آن اشاره کرد.
افزایش سن نیز می‌تواند سیستم ایمنی بدن را تضعیف کند و احتمال ابتلا به عفونت‌های مکرر را افزایش دهد. با افزایش سن، برخی از اندام‌هایی که گلبول‌های سفید خون را تولید یا پردازش می‌کنند، تحلیل می‌روند و درنتیجه بازدهی آن‌ها کمتر می‌شود. علاوه بر این، پروتئین‌ها برای سیستم ایمنی بدن بسیار ضروری هستند. اگر رژیم غذایی شما حاوی پروتئین کافی نباشد، سیستم ایمنی بدنتان تضعیف می‌شود.
از سوی دیگر، بدن در هنگام خواب، پروتئین‌هایی را برای مبارزه با عفونت‌ها تولید می‌کند. به همین دلیل، خواب کافی می‌تواند موجب تقویت سیستم ایمنی و پیشگیری از ابتلا به عفونت‌های مکرر شود. ابتلا به سرطان و داروهای شیمی‌درمانی نیز می‌توانند سیستم ایمنی بدن را تضعیف کنند. اگر می‌خواهید در این مورد اطلاعات بیشتری کسب کنید ما به شما استفاده از خدمات مشاوره تلفنی پزشکی رایگان را پیشنهاد می‌دهیم.
علت عفونت‌های مکرر چگونه تشخیص داده می‌شود؟
اگر به دلیل عفونت‌های مکرر به پزشک مراجعه کنید یا از خدمات مشاوره پزشکی تلفنی رایگان کلبه سلامتی استفاده کنید، پزشک در ابتدا می‌خواهد بداند که شما به اختلال نقص ایمنی مبتلا هستید یا خیر. او به این منظور معمولا اقدامات زیر را انجام می‌دهد:
- در مورد سابقه پزشکی شما سوال می‌پرسد.
- معاینه فیزیکی انجام می‌دهد.
- تعداد کلی گلبول‌های سفید خون شما را بررسی می‌کند.
- تعداد سلول‌های T شما را بررسی می‌کند.
- سطح ایمونوگلوبولین شما را تعیین می‌کند.
همچنین، پزشک ممکن است یک تست پوستی را انجام دهد که معمولا زمانی انجام می‌شود که پزشک به ناهنجاری سلول T مشکوک باشد. در طول این تست، تعداد کمی پروتئین از ارگانیسم‌های عفونی رایج، درست در زیر پوست تزریق می‌شوند. اگر ظرف دو روز، واکنشی اتفاق نیفتد، این مسئله می‌تواند نشانه‌ای از اختلال نقص ایمنی ناشی از ناهنجاری سلول‌های T باشد.
پزشک ممکن است برای تشخیص اختلالی که باعث علائم شما شده است از بیوپسی غدد لنفاوی یا مغز استخوان نیز استفاده کند. از سوی دیگر، برای تعیین اینکه آیا جهش ژنتیکی موجب علائم شما شده است یا خیر، ممکن است لازم باشد که آزمایش ژنتیک انجام دهید.
عفونت‌های مکرر چگونه درمان می‌شوند؟
درمان اختلال نقص ایمنی و درنتیجه عفونت‌های مکرر در زمینه‌های زیر انجام می‌شود:
- پیشگیری از عفونت‌ها تا جای ممکن
- درمان عفونت‌ها در صورت بروز آن‌ها
- تقویت بخش‌هایی از سیستم ایمنی بدن
آنتی‌بیوتیک‌ها و ایمونوگلوبولین درمانی، اغلب دو نوع دارویی هستند که برای درمان عفونت‌های مکرر مورداستفاده قرار می‌گیرند. داروهای ضدویروسی دیگر مانند اسلتامیویر و آسیکلوویر یا دارویی به نام اینترفرون نیز گاهی اوقات برای درمان عفونت‌های ویروسی ناشی از اختلالات نقص ایمنی استفاده می‌شوند. همچنین، اگر مغز استخوان شما به اندازه کافی، لنفوسیت تولید نمی‌کند، پزشک ممکن است در هنگام ارائه مشاوره تلفنی پزشکی، پیوند مغز استخوان (سلول‌های بنیادی) را توصیه کند.
چگونه می‌توان از عفونت‌های مکرر پیشگیری کرد؟
اگرچه اختلالات نقص ایمنی اولیه قابل مدیریت و درمان هستند اما پیشگیری از آن‌ها امکان‌پذیر نیست. در ارتباط با اختلالات نقص ایمنی ثانویه می‌توان با داشتن سبک زندگی سالم، احتمال ابتلا به عفونت‌های مکرر را کاهش داد. برای مثال، می‌توان با داشتن رژیم غذایی مغذی و انجام فعالیت بدنی کافی، احتمال ابتلا به اختلالات نقص ایمنی ثانویه و درنتیجه ابتلا به عفونت‌های مکرر را کاهش داد.
خواب نیز برای داشتن سیستم ایمنی سالم اهمیت بسیار زیادی دارد. نداشتن خواب کافی نه‌تنها احتمال ابتلا به بیماری‌های مزمن را افزایش می‌دهد، بلکه می‌تواند قدرت بدن در مبارزه با عفونت‌ها را کاهش دهد. سایر روش‌های تقویت سیستم ایمنی بدن عبارت‌اند از:
- مصرف مولتی‌ویتامین‌ها
- انجام اقداماتی برای پیشگیری از ابتلا به عفونت‌ها ازجمله ضدعفونی دست‌ها و داشتن رابطه جنسی محافظت‌شده
- عدم مصرف دخانیات
- داشتن وزن سالم
- عدم مصرف الکل
- کاهش استرس تا حد امکان
- دریافت واکسن‌های ضروری
درنهایت، اگر دچار عفونت‌های مکرر مبتلا می‌شوید ممکن است به اختلال نقص سیستم ایمنی مبتلا باشید. این اختلال می‌تواند مادرزادی یا اکتسابی باشد. پزشک می‌تواند به شما کمک کند که از علت عفونت‌های مکرر خود آگاه شوید و این مسئله را درمان کنید. از سوی دیگر، اگر می‌خواهید از ابتلا به عفونت پیشگیری کنید دریافت مشاوره از پزشک متخصص می‌تواند در این زمینه برای شما بسیار مفید باشد. شما می‌توانید به این منظور از خدمات مشاوره پزشکی تلفنی رایگان کلبه سلامتی استفاده کنید و به‌این‌ترتیب، نه‌تنها هرچه سریع‌تر با یک پزشک متخصص صحبت کنید، بلکه در هزینه‌های خود نیز صرفه‌جویی کنید.
2 Comments
مریم
مطلب خوبی بود ممنونم
مهدی حقیقی
مطلب خیلی زیبا و جذابی بود ممنونم از شما و تیم خوبتون