همانطور که کودکان نوپا و پیش‌دبستانی به‌طور فزاینده‌ای کلامی می‌شوند، ممکن است در استفاده از کلمات نیز دچار لغزش شوند که این امر موجب می‌شود بسیاری از والدین نگران لکنت زبان در کودکان خود شوند. لکنت زبان کودک می‌تواند برای والدین بسیار نگران‌کننده باشد اما در بیشتر مواقع این مسئله جای نگرانی ندارد. لکنت زبان در کودکان بسیار رایج است و پنج تا 10 درصد از کودکان معمولا بین دو تا شش‌سالگی لکنت زبان را تجربه می‌کنند. در ادامه با این موضوع بیشتر آشنا می‌شوید. در صورت نیاز با مشاوره تلفنی روانپزشکی کلبه سلامتی در ارتباط باشید.
لکنت زبان در کودکان چیست؟
لکنت به معنی اختلال در الگوهای طبیعی گفتار است. لکنت زبان می‌تواند اشکال مختلفی داشته باشد. به‌عنوان‌مثال، کسی که لکنت زبان دارد ممکن است یک صدا یا هجایی که به‌خصوص در ابتدای کلمه است را تکرار کند. لکنت زبان همچنین می‌تواند به‌صورت کشیدن یک صدا ظاهر شود. گاهی اوقات نیز لکنت زبان می‌توان شامل توقف کامل گفتار یا حذف یک صدا شود یا می‌تواند به شکل قطع مکرر گفتار با صداهایی مانند «اوه» یا «اوم» ظاهر شود.
هر کسی در هر سنی ممکن است به لکنت زبان دچار شود اما این مسئله بیشتر در کودکانی که در حال تبدیل کلمات به جملات هستند رایج است. احتمال بروز لکنت زبان در پسرها بیشتر از دختران است. لکنت زبان طبیعی اغلب در سنین 18 تا 24 ماهگی شروع می‌شود و تا سن پنج‌سالگی ادامه می‌یابد.
از هر پنج کودک، یک کودک به لکنت زبانی دچار می‌شود که برای والدین بسیار نگران‌کننده است. از هر 20 کودک، یک کودک به لکنت زبانی دچار می‌شود که بیش از شش ماه به طول می‌انجامد. این موضوع که برخی لکنت زبان‌ها نگران‌کننده‌اند یا بیش از شش ماه طول می‌کشند به این معنی نیست که لکنت زبان مسئله‌ای همیشگی است. آگاهی از این موضوع به که به دنبال چه چیزی باشید و چگونه به لکنت زبان فرزندتان واکنش نشان دهید نقش بسیار زیادی در جلوگیری از تداوم لکنت زبان دارد.
لکنت زبان مسئله‌ای رایج است. برای بسیاری از کودکان، لکنت بخشی از یادگیری استفاده از زبان و کنار هم قرار دادن کلمات برای تشکیل جملات است. لکنت ممکن است رفت و برگشتی باشد و ممکن است هفته‌ها یا ماه‌ها وجود داشته باشد. لکنت زبان در بیشتر کودکان با رسیدن به سن بلوغ رفع می‌شود اما در برخی کودکان این مسئله می‌تواند مادام‌العمر باشد و باعث مشکلاتی در مدرسه و در بزرگسالی شود. برای مثال، می‌توان به عزت‌نفس پایین و مشکلات ارتباطی اشاره کرد.
علائم لکنت زبان در کودکان چیست؟
علائم لکنت زبان در کودکان عبارت‌اند از:
- روبرو شدن با چالش در هنگام شروع یک کلمه، عبارت یا جمله
- تکرار یک صدا، هجا یا کلمه
- طولانی کردن کلمات یا قسمت‌هایی از کلمات
- مکث در کلمه یا از دست دادن کلمات یا هجاها
- سفتی در صورت یا قسمت بالای بدن در هنگام گفتن کلمه
- استفاده از یک کلمه اضافه مانند «اوم» قبل از گفتن کلمه یا عبارت بعدی
- اضطراب برای صحبت کردن
- مشکل در برقراری ارتباط موثر
برخی کودکان همراه با لکنت زبان ممکن است این علائم را نیز تجربه کنند:
- سریع پلک زدن
- لرزش لب یا فک
- تکان دادن سر
- گره کردن مشت‌ها
- تیک‌های صورت
علائم لکنت ممکن است در هنگام خستگی، هیجان‌زدگی یا استرس بدتر شود.
لکنت زبان چند نوع است؟
لکنت زبان در کودکان به چند نوع تقسیم می‌شود که در ادامه با آن‌ها آشنا می‌شوید.
- لکنت رشدی شایع‌ترین نوع لکنت زبان است و کودکان سه تا هشت‌ساله را مبتلا می‌کند. این لکنت به‌تدریج ظاهر می‌شود. به این دلیل به آن لکنت رشدی گفته می‌شود که زمانی رخ می‌دهد که کودک بیشتر مهارت‌های گفتاری و زبانی خود را توسعه می‌دهد. کودکی که به این نوع لکنت دچار است ممکن است در زمان‌بندی، الگوبرداری و ریتم گفتار با مشکل مواجه باشد. وقتی کودک در یک گروه در حال صحبت است یا با تلفن صحبت می‌کند لکنت او بدتر می‌شود اما زمانی که آواز می‌خواند یا با صدای بلند می‌خواند یا وقت تنها صحبت می‌کند علائم او بهتر می‌شوند.
- لکنت نوروژنیک نسبت به لکنت رشدی شیوع بسیار کمتری دارد. این لکنت معمولا پس از یک آسیب تروماتیک (سقوط کردن، تصادف، آسیب ورزشی و غیره) سکته مغزی یا حتی بیماری آلزایمر شروع می‌شود.
- لکنت زبان روانشناختی شکلی نادر از لکنت زبان است که در بزرگسالانی مشاهده می‌شود که ضربه روحی را تجربه کرده‌اند یا سابقه بیماری روانپزشکی دارند. بیماران مبتلا به این نوع لکنت زبان تمایل دارند قسمت اول یک کلمه را به‌سرعت تکرار کنند.
این موضوع که لکنت زبان کودک در چه زمانی تبدیل به مشکلی جدی‌تر می‌شود همیشه قابل‌تشخیص نیست. بااین‌حال، نشانه‌هایی وجود دارد که می‌تواند احتمال مشکل‌ساز بودن لکنت زبان را نشان دهد:
- ممکن است متوجه تنش در عضلات صورت کودک شوید.
- ممکن است متوجه بلند شدن صدا با تکرارها شوید.
- در موارد شدیدتر لکنت، کودک ممکن است در تلاش برای صحبت کردن، تنش قابل‌توجهی را نشان دهد.
موارد شدیدتر لکنت زبان، اغلب با تلاش برای جلوگیری از لکنت با تغییر کلمات یا استفاده از صداهای اضافی برای شروع صحبت مشخص می‌شود. گاهی اوقات نیز کودک سعی می‌کند از موقعیت‌هایی که نیاز به صحبت کردن دارد اجتناب کند، در صورت نیاز با مشاوره تلفنی روانپزشکی کلبه سلامتی در ارتباط باشید.
علل و عوامل خطر لکن زبان در کودکان چیست؟
متخصصان برای لکنت زبان به چهار علت اشاره می‌کنند. در ادامه با این علل آشنا می‌شوید.
- سابقه خانوادگی لکنت زبان: ازآنجایی‌که ژن خاصی برای لکنت زبان شناسایی نشده است در مورد ژنتیکی بودن این اختلال، اختلاف‌نظر وجود دارد. بااین‌حال، حدود 60 درصد از افرادی که به لکنت زبان دچار هستند سابقه خانوادگی این اختلال را دارند.
- رشد کودک: کودکانی که به مشکلات گفتاری یا زبانی دیگری دچار هستند نسبت به کودکانی که این اختلالات را ندارند بیشتر احتمال دارد که دچار لکنت شوند.
- فیزیولوژی عصبی: در برخی از کودکانی که لکنت زبان دارند، زبان در قسمت‌های متفاوتی از مغز پردازش می‌شود. این مسئله همچنین ممکن است در تعامل بین مغز و عضلات کنترل‌کننده گفتار اختلال ایجاد کند.
- پویایی خانواده: متخصصان، لکنت برخی از کودکان را به توقعات بالای خانواده و سبک زندگی پرتلاطم نسبت می‌دهند.
در گذشته معمولا اعتقاد بر این بود که لکنت زبان اغلب نتیجه آسیب جسمی یا عاطفی است. اگرچه برخی لکنت‌ها به دنبال چنین آسیب‌هایی به وجود می‌آیند اما این موارد نادر هستند. شواهد کمی برای این موضوع وجود دارد که کودکان درنتیجه آشفتگی عاطفی دچار لکنت زبان می‌شوند. سایر عوامل خطر لکنت زبان در کودکان عبارت‌اند از:
- جنسیت: دختران بیشتر از پسران در معرض خطر ابتلا به لکنت زبان قرار دارند.
- سنی که در آن لکنت زبان شروع شده است: کودکانی که قبل از سه سال و نیمگی دچار لکنت زبان می‌شوند بیشتر احتمال دارد که بر این اختلال غلبه کنند.
- خانواده: کودکی که یکی از اعضای خانواده او به لکنت زبان مبتلاست بیشتر احتمال دارد که به این اختلال دچار شود.
- ناهنجاری در کنترل حرکتی: لکنت می‌تواند ناشی از آسیب به مغز یا اعصاب درگیر در کنترل عضلات مورداستفاده برای گفتار باشد. این مسئله می‌تواند منجر به مشکلاتی ازجمله صحبت کردن نامفهوم یا ناتوانی در صحبت کردن شود.
- استرس: اگرچه استرس باعث لکنت زبان نمی‌شود اما می‌تواند این مشکل را تشدید کند. این مسئله می‌تواند زمانی اتفاق بیفتد که فرزندتان عجله دارد یا هیجان‌زده یا تحت‌فشار است.
چه زمانی لازم است برای لکنت زبان کودک به پزشک مراجعه کنید؟
اگر در مورد رشد فرزندتان ازجمله لکنت زبان نگران هستید لازم است در این مورد با پزشک صحبت کنید. ممکن است پزشک شما را به یک گفتاردرمانگر ارجاع دهد. گفتاردرمانگر می‌تواند فرزند شما را ارزیابی کند و بگوید که آیا خطر ابتلای طولانی‌مدت فرزندتان به لکنت زبان وجود دارد یا خیر. در بیشتر موارد، درمان لکنت زبان در کودکان بر آموزش والدین و کار کردن با آن‌ها برای یادگیری تکنیک‌هایی برای کمک به کودک متمرکز است.
برای لکنت زبان هیچ درمانی وجود ندارد و هیچ دارویی برای این اختلال تایید نشده است. گاهی اوقات، گفتاردرمانگر به کودک تکنیک‌هایی را می‌آموزد که با استفاده از آن‌ها لکنت کمتری داشته باشد. برای کودکانی که لکنت زبان شدید دارند تشخیص و درمان زودهنگام اهمیت زیادی دارد. علائم لکنت زبان شدید عبارت‌اند از:
- لکنت زبانی که بیشتر می‌شود و با گذشت زمان بدتر می‌شود
- لکنت زبانی که همراه با حرکات بدن یا صورت است
- گفتاری که سخت یا پرتنش است
- اجتناب از موقعیت‌هایی که نیاز به صحبت کردن دارند
- تنش صوتی‌ای که منجر به بالا رفتن صدا در هنگام صحبت می‌شود
- لکنت زبانی که پس از 5 سالگی کودک ادامه می‌یابد
لکنت زبان چگونه تشخیص داده می‌شود؟
تشخیص لکنت زبان توسط گفتاردرمانگر یا پزشک صورت می‌گیرد. آن‌ها ممکن است سوالات متعددی را از شما بپرسند که برخی از این سوالات عبارت‌اند از:
- چه زمانی لکنت زبان کودک شروع شد و معمولا این لکنت در چه مواقعی اتفاق می‌افتد؟
- لکنت زبان چه تاثیری بر فرزندتان در مدرسه و تعامل او با دیگران گذاشته است؟
متخصص همچنین ممکن است:
- از فرزندتان بخواهد که با صدای بلند بخواند تا متوجه مشکلات گفتاری او شود.
- مشخص کند که کدام‌یک از ناهنجاری‌های گفتاری به‌صورت طولانی‌مدت ادامه پیدا کند.
- ابتلا به سندرم توره و سایر اختلالات را رد کند.
اگر در ارتباط با لکنت زبان در کودکان با سوالات یا ابهام روبرو هستید می‌توانید با استفاده از خدمات مشاوره پزشکی تلفنی رایگان مجموعه کلبه سلامتی، سوالات و ابهامات خود را با پزشک متخصص در میان بگذارید.
لکنت زبان در کودکان چگونه درمان می‌شود؟
درمان لکنت زبان شامل ترکیبی از روش‌هایی است که برای رفع نیازهای فرزندتان طراحی شده‌اند. فرزندتان ممکن است از شر لکنت زبان خلاص نشود اما می‌تواند با استفاده از روش‌هایی که یاد می‌گیرد ارتباطات و مشارکت در فعالیت‌های مدرسه را بهبود ببخشد. انواع درمان برای لکنت زبان در کودکان عبارت‌اند از:
- گفتاردرمانی: گفتاردرمانی می‌تواند به کودک شما کمک کند تا سرعت گفتار خود را آهسته کند و متوجه لکنت خود شود تا درنتیجه بتواند روان‌تر صحبت کند.
- درمان شناختی رفتاری: این درمان به کودک کمک می‌کند تا با استرس، اضطراب یا مشکلات مرتبط با عزت‌نفس که در اثر لکنت زبان اتفاق می‌افتد مقابله کند.
- تعامل والد- کودک: متخصص ممکن است تکنیک‌هایی را به شما آموزش بدهد تا آن‌ها را در خانه با فرزندتان تمرین کنید.
- دستگاه‌های الکتریکی. این دستگاه‌ها می‌توانند با ارائه تمرینات گفتاری ویژه به کودک شما کمک کنند تا تسلط خود بر زبان را بهبود ببخشد.
برخی داروها برای لکنت زبان آزمایش شده‌اند اما تاکنون اثربخشی هیچ‌یک از آن‌ها اثبات نشده است. برخی روش‌ها نیز وجود دارند که استفاده شما از آن‌ها می‌تواند به بهبود لکنت زبان در فرزندتان کمک کند. در ادامه با این روش‌ها آشنا می‌شوید.
- فرصت‌هایی برای صحبت‌های آرام، سرگرم‌کننده و لذت‌بخش با فرزندتان ایجاد کنید.
- زمان‌هایی را بیابید که در آن‌ها کودک حواسش پرت نیست و می‌توانید با او صحبت کنید. برای مثال می‌توانید هر روز در هنگام شام فرزندتان را در گفتگوهای خانوادگی شرکت دهید.
- از نحوه صحبت کردن فرزندتان انتقاد نکنید و بر گفتار دقیق یا صحیح اصرار نکنید.
- هنگامی‌که لکنت زبان مشکل‌ساز می‌شود، کودک خود را برای ارتباط کلامی با دیگران تحت‌فشار قرار ندهید. در عوض، فعالیت‌هایی که شامل ارتباط کلامی زیادی نمی‌شوند را تشویق کنید.
- به آنچه فرزندتان می‌گوید با دقت گوش دهید، با او تماس چشمی طبیعی داشته باشید و سعی کنید نشانه‌هایی از بی‌صبری یا ناامیدی نداشته باشید.
- در هنگام لکنت کودک، از نشان دادن واکنش منفی، اصلاح گفتار یا تکمیل جملات او خودداری کنید. مهم است که کودک این موضوع را درک کند که حتی با وجود لکنت نیز می‌تواند با دیگران ارتباط موثر داشته باشد.
- اگرچه استفاده از عباراتی مانند «صبر کن و نفس عمیق بکش» یا «آروم آروم» ممکن است برای کمک به کودک باشد اما درواقع می‌تواند او را خودآگاه‌تر کند و بنابراین، نباید از آن‌ها استفاده کرد.
- در آرام و آهسته صحبت کردن الگوی خوبی برای فرزندتان باشید تا به‌این‌ترتیب او نیز یاد بگیرد که آرام و آهسته صحبت کند.
- از صحبت با کودک در مورد لکنت نترسید. اگر فرزندتان سوالی می‌پرسد یا در مورد لکنت خود ابراز نگرانی می‌کند، به او گوش دهید و به‌گونه‌ای به او پاسخ دهید که کودک متوجه شود اختلال در گفتار طبیعی است و همه تا حدی این مسئله را تجربه می‌کنند.
درنهایت، اگر متوجه شدید فرزندتان لکنت زبان دارد مهم است که در این مورد از متخصص کمک بگیرید. با تماس با گفتاردرمانگر شروع کنید. گفتاردرمانگر، لکنت زبان فرزندتان را ارزیابی می‌کند و بررسی می‌کند که آیا لکنت زبان فرزندتان نیاز به درمان فوری دارد یا فعلا لازم است تحت نظارت باشد. لکنت زبان در کودکان مسئله‌ای رایج است که اگر فرزندتان با این مسئله روبرو شده است می‌توانید در این مورد با پزشک صحبت کنید. متخصصان مجموعه کلبه سلامتی می‌توانند با ارائه مشاوره تلفنی روانپزشکی رایگان در این مورد به شما کمک کنند.
Leave Your Comment