آپنه خواب یک اختلال خواب جدی است که زمانی اتفاق می‌افتد که تنفس فرد در طول خواب قطع شود. افراد مبتلا به آپنه خواب درمان نشده در طول خواب به طور مکرر تنفس خود را متوقف می‌کنند، گاهی اوقات صدها بار در طول شب این مورد اتفاق می‌افتد. به منظور آگاهی بیشتر از این عارضه می‌توانید از مشاوره تلفنی پزشکی رایگان کمک دریافت کنید.

اگر آپنه خواب درمان نشود، ممکن است باعث بروز تعدادی از مشکلات سلامتی شود، از جمله فشار خون بالا، سکته مغزی، کاردیومیوپاتی (بزرگ شدن بافت عضلانی قلب)، نارسایی قلبی، دیابت و حملات قلبی. آپنه خواب درمان نشده همچنین می‌تواند مسئول اختلالات شغلی، حوادث ناشی از کار و تصادفات وسایل نقلیه موتوری و همچنین عدم موفقیت در مدرسه در کودکان و نوجوانان باشد.

دو نوع آپنه خواب، انسدادی و مرکزی وجود دارد:

آپنه انسدادی خواب شایع‌ترین نوع آپنه است. آپنه انسدادی خواب به صورت دوره‌های مکرر انسداد کامل یا جزئی راه هوایی فوقانی در طول خواب رخ می‌دهد. در طول یک دوره آپنه، با افزایش فشار برای باز کردن راه هوایی، دیافراگم و عضلات قفسه سینه سخت‌تر کار می‌کنند. تنفس معمولاً با یک نفس بلند یا تکان دادن بدن از سر گرفته می‌شود. این دوره‌ها می‌توانند با خواب سالم تداخل کنند، جریان اکسیژن را به اندام‌های حیاتی کاهش دهند و باعث بی‌نظمی ریتم قلب شوند.

در آپنه خواب مرکزی، راه هوایی مسدود نمی‌شود، اما مغز به دلیل بی ثباتی در مرکز کنترل تنفسی، سیگنال تنفس را به ماهیچه‌ها نمی‌دهد. آپنه مرکزی با عملکرد سیستم عصبی مرکزی مرتبط است.

 

 

چه کسانی دچار آپنه خواب می‌شوند؟

آپنه خواب در حدود 25 درصد از مردان و نزدیک به 10 درصد از زنان رخ می‌دهد. آپنه خواب می‌تواند افراد در هر سنی از جمله نوزادان و کودکان و به ویژه افراد بالای 50 سال و افرادی که دارای اضافه وزن هستند را تحت تاثیر قرار دهد.

برخی از ویژگی‌های فیزیکی و ویژگی‌های بالینی در بیماران مبتلا به آپنه انسدادی خواب رایج است. این موارد شامل وزن زیاد، گردن بزرگ و ناهنجاری‌های ساختاری است که قطر راه هوایی فوقانی را کاهش می‌دهد، مانند انسداد بینی، کام نرم کم آویزان، لوزه‌های بزرگ یا فک کوچک همراه با اوربایت.

با قطع تنفس چه اتفاقی می‌افتد؟

هنگامی که تنفس را متوقف می‌کنید، ضربان قلب شما نیز کاهش می‌یابد، هر چه بدن شما مدت بیشتری از اکسیژن محروم شود. سپس، رفلکس‌های غیرارادی شما باعث می‌شوند در پایان آن دوره نفس نکشیدن، از خواب بیدار شوید. هنگامی که این اتفاق می‌افتد، ضربان قلب شما به سرعت افزایش می‌یابد و فشار خون نیز بیشتر می‌شود.

اینها تغییراتی هستند که با قطع تنفس به شدت رخ می‌دهند. با این حال، اگر آپنه مکرر را تجربه کنید، بدن شما شروع به تجربه اثرات مزمن می‌کند. داده‌ها حاکی از افزایش خطر است، به ویژه زمانی که تقریباً 30 بار یا بیشتر در ساعت تنفس را متوقف می‌کنید. اما به احتمال زیاد در نرخ‌های دوره‌های پایین تر قطع تنفس نیز خطر وجود دارد.

به عنوان مثال، فشار خون شما تمایل به بالا رفتن دارد، دیواره‌های قلب به دلیل افزایش حجم کار ضخیم می‌شود و ساختار قلب شما تغییر می‌کند. بدین صورت که تمایل دارد سفت تر و انعطاف پذیرتر شود زیرا سلول‌های فیبری بیشتری در بین سلول‌های ماهیچه‌ای رشد می‌کنند.

همه این موارد خطر ابتلا به آریتمی دهلیزی یا بطنی را افزایش می‌دهد. آنها همچنین تمایل دارند عملکرد قلب را کاهش دهند تا در پمپاژ خون کارایی کمتری داشته باشد.

علائم آپنه خواب کدامند؟

اغلب اولین علائم OSA نه توسط بیمار، بلکه توسط شریک زندگی وی تشخیص داده می‌شود. بسیاری از افراد مبتلا هیچ شکایتی از خواب ندارند. شایع ترین علائم و نشانه‌های OSA عبارتند از:

• خرناس
• خواب آلودگی یا خستگی در طول روز
• بی قراری در هنگام خواب، بیداری‌های مکرر در شب
• بیدار شدن ناگهانی همراه با احساس نفس نفس زدن یا خفگی
• خشکی دهان یا گلو درد پس از بیدار شدن از خواب
• اختلالات شناختی، مانند مشکل در تمرکز، فراموشی یا تحریک پذیری
• اختلالات خلقی (افسردگی یا اضطراب)
• عرق شبانه
• تکرر ادرار در شب
• اختلال عملکرد جنسی
• سردرد

 

 

افراد مبتلا به آپنه خواب مرکزی اغلب بیداری‌های مکرر یا بی خوابی را گزارش می‌کنند، اگرچه ممکن است پس از بیدار شدن احساس خفگی یا نفس نفس زدن نیز داشته باشند. علائم در کودکان ممکن است چندان واضح نباشد و شامل موارد زیر باشد:

• عملکرد ضعیف مدرسه
• سستی یا خواب آلودگی که اغلب به اشتباه به عنوان تنبلی در کلاس تعبیر می‌شود
• تنفس دهانی در طول روز و مشکل در بلع
• حرکت قفسه سینه به سمت داخل هنگام دم
• وضعیت‌های خواب غیرمعمول، مانند خوابیدن روی دست‌ها و زانوها، یا با گردن بیش از حد کشیده
• تعریق زیاد در شب
• اختلالات یادگیری و رفتاری (بیش فعالی، نقص توجه)
• شب ادراری

علل بروز آپنه خواب چیست؟

این حالت زمانی اتفاق می‌افتد که عضلات پشت گلو شل شوند. این ماهیچه‌ها از کام نرم، قطعه مثلثی شکلی که از کام نرم آویزان است، لوزه‌ها، دیواره‌های جانبی گلو و زبان حمایت می‌کنند.

هنگامی که ماهیچه‌ها شل می‌شوند، هنگام تنفس راه هوایی شما باریک یا بسته می‌شود. بنابراین قادر نیستید هوای کافی دریافت کنید، که می‌تواند سطح اکسیژن خون را کاهش دهد. مغز شما ناتوانی شما در تنفس را حس می‌کند و برای مدت کوتاهی شما را از خواب بیدار می‌کند تا بتوانید راه هوایی خود را دوباره باز کنید. این بیداری معمولا آنقدر کوتاه است که شما آن را به خاطر نمی‌آورید.

ممکن است خرخر کنید، احساس خفگی کنید و دوباره نفس بکشید. این الگو می‌تواند پنج تا 30 بار یا بیشتر در هر ساعت در تمام شب تکرار شود و توانایی شما برای رسیدن به مراحل عمیق و آرام خواب را مختل کند.

 

 

آپنه خواب مرکزی

این شکل کمتر رایج از آپنه خواب زمانی رخ می‌دهد که مغز شما قادر به انتقال سیگنال به عضلات تنفسی شما نیست. این بدان معناست که برای مدت کوتاهی هیچ تلاشی برای نفس کشیدن نمی‌کنید. ممکن است با تنگی نفس از خواب بیدار شوید یا به سختی بخوابید.

عوامل خطر انواع آپنه خواب

آپنه خواب امکان دارد هر کسی، حتی کودکان را تحت تاثیر قرار دهد. اما برخی عوامل خطر ایجاد این عارضه را در شما را افزایش می‌دهد.

آپنه انسدادی خواب

عواملی که خطر ابتلا به این نوع آپنه خواب را افزایش می‌دهند عبارتند از:

• اضافه وزن: چاقی خطر آپنه خواب را تا حد زیادی افزایش می‌دهد. رسوبات چربی در اطراف راه هوایی فوقانی می‌تواند مانع تنفس شما شود.
• دور گردن: افرادی که گردن ضخیم تری دارند ممکن است راه‌های هوایی باریک تری داشته باشند.
• راه هوایی باریک: ممکن است یک گلو باریک را به ارث برده باشید. لوزه‌ها یا آدنوئیدها نیز می‌توانند بزرگ شده و راه هوایی را مسدود کنند، به ویژه در کودکان.
• مرد بودن: مردان دو تا سه برابر بیشتر از زنان در معرض ابتلا به آپنه خواب هستند. با این حال، اگر زنان اضافه وزن داشته باشند، خطر ابتلا به این بیماری را افزایش می‌دهند و همچنین به نظر می‌رسد که خطر ابتلا به آنها پس از یائسگی افزایش می‌یابد.
• بزرگتر بودن: آپنه خواب به طور قابل توجهی بیشتر در افراد مسن رخ می‌دهد.
• سابقه خانوادگی: داشتن اعضای خانواده مبتلا به آپنه خواب ممکن است خطر شما را افزایش دهد.
• استفاده از الکل یا آرام بخش: این مواد ماهیچه‌های گلو را شل می‌کنند که می‌تواند آپنه انسدادی خواب را بدتر کند.
• سیگار کشیدن: احتمال ابتلا به آپنه انسدادی خواب در افراد سیگاری سه برابر بیشتر از افرادی است که هرگز سیگار نکشیده‌اند. سیگار می‌تواند میزان التهاب و احتباس مایعات را در راه هوایی فوقانی افزایش دهد.
• گرفتگی بینی: اگر در تنفس از طریق بینی مشکل دارید، چه به دلیل یک مشکل آناتومیکی یا آلرژی احتمال ابتلا به آپنه انسدادی خواب بیشتر است.
• شرایط پزشکی: نارسایی احتقانی قلب، فشار خون بالا، دیابت نوع 2 و بیماری پارکینسون برخی از شرایطی هستند که ممکن است خطر آپنه انسدادی خواب را افزایش دهند. سندرم تخمدان پلی کیستیک، اختلالات هورمونی، سکته قبلی و بیماری‌های مزمن ریوی مانند آسم نیز می‌توانند خطر را افزایش دهند.

 

 

آپنه خواب مرکزی

عوامل خطر برای این نوع آپنه خواب عبارتند از:

• بزرگتر بودن: افراد میانسال و مسن بیشتر در معرض خطر آپنه مرکزی خواب هستند.
• مرد بودن: آپنه خواب مرکزی در مردان بیشتر از زنان است.
• اختلالات قلبی: ابتلا به نارسایی احتقانی قلب خطر را افزایش می‌دهد.
• استفاده از داروهای ضد درد مخدر: داروهای شبه افیونی، به ویژه داروهای طولانی اثر مانند متادون، خطر آپنه مرکزی خواب را افزایش می‌دهند.
• سکته: داشتن سکته مغزی خطر ابتلا به آپنه مرکزی خواب یا آپنه خواب مرکزی اورژانسی تحت درمان را افزایش می‌دهد.

عوارض ابتلا به آپنه خواب

آپنه خواب یک وضعیت پزشکی جدی است. عوارض می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• خستگی در طول روز: بیداری‌های مکرر مرتبط با آپنه خواب، خواب طبیعی و ترمیمی را غیرممکن می‌کند و خواب آلودگی شدید، خستگی و تحریک پذیری در طول روز را محتمل می‌سازد.
• ممکن است در تمرکز مشکل داشته باشید و در محل کار، تماشای تلویزیون یا حتی هنگام رانندگی به خواب بروید. افراد مبتلا به آپنه خواب در معرض خطر تصادفات وسایل نقلیه موتوری و محل کار هستند.
• همچنین ممکن است احساس تندخو، بد خلقی یا افسردگی داشته باشید. کودکان و نوجوانان مبتلا به آپنه خواب ممکن است در مدرسه عملکرد ضعیفی داشته باشند یا مشکلات رفتاری داشته باشند.
• فشار خون بالا یا مشکلات قلبی: افت ناگهانی سطح اکسیژن خون که در حین آپنه خواب رخ می‌دهد، فشار خون را افزایش داده و سیستم قلبی عروقی را تحت فشار قرار می‌دهد. داشتن آپنه انسدادی خواب خطر ابتلا به فشار خون بالا را افزایش می‌دهد.
• آپنه انسدادی خواب همچنین ممکن است خطر حمله قلبی مکرر، سکته مغزی و ضربان قلب غیر طبیعی مانند فیبریلاسیون دهلیزی را افزایش دهد. اگر بیماری قلبی دارید، دوره‌های متعدد کاهش اکسیژن خون (هیپوکسی یا هیپوکسمی) می‌تواند منجر به مرگ ناگهانی در اثر ضربان قلب نامنظم شود.
• دیابت نوع 2: ابتلا به آپنه خواب خطر ابتلا به مقاومت به انسولین و دیابت نوع 2 را افزایش می‌دهد.
• سندرم متابولیک: این اختلال که شامل فشار خون بالا، سطوح غیرطبیعی کلسترول، قند خون بالا و افزایش دور کمر است، با خطر بالاتر بیماری قلبی مرتبط است.
• عوارض داروها و جراحی: آپنه انسدادی خواب نیز با مصرف برخی داروها و بیهوشی عمومی نگران کننده است. افراد مبتلا به آپنه خواب ممکن است بعد از جراحی بزرگ دچار عوارض بیشتری شوند، زیرا مستعد مشکلات تنفسی هستند، به خصوص زمانی که آرام‌بخش مصرف می‌کنند و به پشت دراز می‌کشند.
• مشکلات کبدی. افراد مبتلا به آپنه خواب بیشتر احتمال دارد که نتایج غیرطبیعی در آزمایشات عملکرد کبد داشته باشند و کبد آنها بیشتر احتمال دارد علائم اسکار (بیماری کبد چرب غیر الکلی) را نشان دهد.
• کم خوابی شریک زندگیک خروپف بلند می‌تواند هر کسی را که در نزدیکی شما می‌خوابد از استراحت و خواب خوب باز دارد. این غیرمعمول نیست که یک شریک مجبور شود برای خوابیدن به اتاق دیگری یا حتی طبقه دیگری از خانه برود.

قبل از انجام عمل جراحی، در مورد آپنه خواب خود و نحوه درمان آن به مشاوره پزشکی تلفنی خود بگویید. نارسایی قلبی یا فیبریلاسیون دهلیزی نیز از دیگر عوارض آپنه خواب تلقی می‌شوند. این بدین خاطر است که آپنه خواب می‌تواند باعث موارد زیر شود:

 

 

• دوره‌های مکرر کاهش اکسیژن (چیزی که پزشکان هیپوکسی می‌نامند).
• تغییرات در سطح دی اکسید کربن
• اثرات مستقیم بر قلب به دلیل تغییرات فشار در قفسه سینه
• افزایش سطح نشانگرهای التهاب

با شیوع بالای آپنه خواب در آریتمی‌های قلبی و نارسایی قلبی متخصصان توصیه می‌کنند که در جستجوی توصیه‌های مشاوره تلفنی پزشکی معطل نکنید.

تشخیص آپنه خواب

پزشک ممکن است بر اساس علائم و نشانه‌های شما و سابقه خواب ارزیابی کند، که در صورت امکان می‌توانید با کمک کسی که در تخت شما یا خانواده شما مشترک است، این ارزیابی صورت گیرد. احتمالاً به یک مرکز اختلال خواب ارجاع داده می‌شوید. در آنجا، یک متخصص خواب می‌تواند به شما کمک کند نیاز خود را برای ارزیابی بیشتر تعیین کنید.

ارزیابی اغلب شامل نظارت یک شبه از تنفس و سایر عملکردهای بدن در طول خواب است. تست خواب خانگی نیز ممکن است یک گزینه باشد. آزمایشات برای تشخیص آپنه خواب عبارتند از:

• پلی سومنوگرافی شبانه: در طول این آزمایش، شما به تجهیزاتی متصل می‌شوید که فعالیت قلب، ریه و مغز، الگوهای تنفس، حرکات دست و پا و سطح اکسیژن خون را در هنگام خواب کنترل می‌کند.
• تست خواب خانگی: پزشک ممکن است آزمایش‌های ساده‌تری را برای تشخیص آپنه خواب در خانه به شما ارائه دهد. این تست‌ها معمولا ضربان قلب، سطح اکسیژن خون، جریان هوا و الگوهای تنفسی شما را اندازه گیری می‌کنند.

اگر نتایج غیرطبیعی باشد، ممکن است پزشک شما بتواند بدون انجام آزمایشات بیشتر، درمان را تجویز کند. با این حال، دستگاه‌های مانیتورینگ قابل حمل همه موارد آپنه خواب را تشخیص نمی‌دهند، بنابراین ممکن است پزشک شما همچنان پلی سومنوگرافی را توصیه کند، حتی اگر نتایج اولیه شما طبیعی باشد.

اگر آپنه انسدادی خواب دارید، ممکن است مشاوره پزشکی تلفنی شما را به پزشک گوش، حلق و بینی ارجاع دهد تا انسداد بینی یا گلو را رد کند. ارزیابی توسط یک پزشک قلب (متخصص قلب) یا یک پزشک متخصص در سیستم عصبی (متخصص مغز و اعصاب) ممکن است برای بررسی علل آپنه مرکزی خواب ضروری باشد.

راه‌های درمان آپنه خواب چیست؟

درمان محافظه کارانه

در موارد خفیف، درمان محافظه کارانه آپنه انسدادی خواب ممکن است تنها چیزی باشد که لازم است. افراد دارای اضافه وزن می‌توانند از کاهش وزن سود ببرند. حتی کاهش 10 درصدی وزن می‌تواند تعداد حوادث آپنه را برای اکثر بیماران کاهش دهد. با این حال، کاهش وزن با آپنه انسدادی خواب درمان نشده به دلیل افزایش اشتها و تغییرات متابولیسم که می‌تواند با آپنه انسدادی خواب اتفاق بیفتد، ممکن است دشوار باشد.

افراد مبتلا به آپنه انسدادی خواب باید از مصرف الکل و برخی از قرص‌های خواب آور خودداری کنند، زیرا احتمال فروپاشی راه هوایی در طول خواب و طولانی شدن دوره‌های آپنه را افزایش می‌دهند.

در برخی از بیماران مبتلا به آپنه انسدادی خفیف خواب، مکث‌های تنفسی تنها زمانی رخ می‌دهد که به پشت می‌خوابند. در چنین مواردی، استفاده از یک بالش مخصوص یا سایر وسایلی که به آنها کمک می‌کند در حالت پهلو بخوابند، ممکن است موثر و مفید باشد.

افرادی که مشکلات سینوسی یا گرفتگی بینی دارند باید از اسپری‌های بینی یا نوارهای تنفسی برای کاهش خروپف و بهبود جریان هوا برای تنفس راحت تر در شب استفاده کنند. اجتناب از کم خوابی برای همه بیماران مبتلا به اختلالات خواب مهم است.

درمان مکانیکی

درمان با فشار مثبت راه هوایی (PAP) درمان اولیه برای اکثر افراد مبتلا به آپنه انسدادی خواب است. با درمان PAP، بیماران از ماسک روی بینی و یا دهان خود استفاده می‌کنند. یک دمنده هوا به آرامی هوا را از طریق بینی و یا دهان وارد می‌کند. فشار هوا طوری تنظیم می‌شود که به اندازه‌ای باشد که از فرو ریختن بافت‌های راه هوایی فوقانی در هنگام خواب جلوگیری کند. درمان با PAP از بسته شدن راه‌های هوایی در حین استفاده جلوگیری می‌کند، اما دوره‌های آپنه با قطع PAP یا استفاده نادرست از آن بازمی‌گردند. انواع مختلفی از دستگاه‌های فشار مثبت راه هوایی بسته به نیازهای خاص بیماران وجود دارد. سبک‌ها و انواع عبارتند از:

 

 

• CPAP (فشار مثبت مداوم راه هوایی) پرکاربردترین دستگاه PAP است. دستگاه در یک فشار واحد تنظیم می‌شود.
• PAP Bi-Level از یک فشار در هنگام دم (دم به داخل) و فشار کمتر در هنگام بازدم استفاده می‌کند.
• Auto CPAP یا Auto Bi-Level PAP از طیفی از فشارها استفاده می‌کند که بسته به فشار مورد نیاز تشخیص داده شده توسط دستگاه، در حین استفاده خود تنظیم می‌شود.
• تهویه سروو تطبیقی ​​(ASV) نوعی تهویه غیر تهاجمی است که برای بیماران مبتلا به آپنه خواب مرکزی استفاده می‌شود که برای باز نگه داشتن راه هوایی و ارائه یک تنفس اجباری در صورت نیاز عمل می‌کند.
• دستگاه‌های پیشرفت فک پایین: این دستگاه‌ها برای بیماران مبتلا به آپنه انسدادی خفیف تا متوسط ​​در خواب هستند. وسایل دندانپزشکی یا ابزارهای پیشرفت فک پایین که به جلوگیری از انسداد زبان در گلو و یا حرکت دادن فک پایین به سمت جلو کمک می‌کنند، می‌توانند ساخته شوند. این دستگاه‌ها به باز نگه داشتن راه هوایی در هنگام خواب کمک می‌کنند. یک متخصص خواب و دندانپزشک (با تخصص در دستگاه‌های دهانی برای این منظور) باید به طور مشترک تعیین کنند که آیا این درمان برای شما بهترین است یا خیر.
• محرک عصب هیپوگلوسال: یک محرک در زیر پوست در سمت راست قفسه سینه با الکترودهایی که در زیر پوست به عصب هیپوگلاس در گردن و به عضلات بین دنده‌ای (بین دو دنده) در قفسه سینه تونل شده‌اند، کاشته می‌شود. این دستگاه هنگام خواب با یک کنترل از راه دور روشن می‌شود. با هر نفس، عصب هیپوگلاس تحریک می‌شود، زبان از مجرای تنفسی به سمت جلو حرکت می‌کند و راه هوایی باز می‌شود.
• جراحی: روش‌های جراحی ممکن است به افراد مبتلا به آپنه انسدادی خواب و سایر افرادی که خروپف می‌کنند اما آپنه خواب ندارند کمک کند. در میان بسیاری از انواع جراحی‌های انجام شده، روش‌های سرپایی نیز وجود دارد. جراحی برای افرادی است که بافت بیش از حد یا بد شکلی دارند که مانع جریان هوا از طریق بینی یا گلو می‌شود، مانند انحراف تیغه بینی، بزرگ شدن لوزه‌ها یا فک پایین کوچک با اوربایت که باعث باریک شدن غیر طبیعی گلو می‌شود.

این روش‌ها معمولاً بعد از اینکه آپنه خواب به اقدامات محافظه‌کارانه و آزمایش CPAP پاسخ نداده انجام می‌شوند. انواع جراحی عبارتند از:

• سومنوپلاستی یک روش کم تهاجمی است که از انرژی فرکانس رادیویی برای کاهش بافت نرم در راه هوایی فوقانی استفاده می‌کند.
• برداشتن لوزه روشی است که در آن بافت لوزه در پشت گلو که یکی از علل شایع انسداد در کودکان مبتلا به آپنه خواب است، برداشته می‌شود.
• یو پی تری (UPPP) روشی است که بافت نرم پشت گلو و کام را برداشته و عرض راه هوایی را در دهانه گلو افزایش می‌دهد.
• جراحی پیشرفت فک پایین- فک بالا: اصلاح جراحی برخی از ناهنجاری‌های صورت یا انسدادهای گلو است که به آپنه انسدادی خواب کمک می‌کند. این یک روش تهاجمی است که برای بیماران مبتلا به آپنه انسدادی شدید خواب با ناهنجاری‌های سر صورت اختصاص دارد.
• جراحی بینی شامل اصلاح انسدادهای بینی مانند انحراف تیغه بینی است.