هیپوترمی یک مورد اورژانس پزشکی است و زمانی اتفاق می‌افتد که بدن شما سریع‌تر از آنچه که می‌تواند گرما تولید کند، گرما را از دست می‌دهد و باعث کاهش خطرناک دمای بدن می‌شود. دمای طبیعی بدن حدود 98.6 فارنهایت (37 درجه سانتیگراد) است. هیپوترمی (hi-poe-THUR-me-uh) زمانی رخ می‌دهد که دمای بدن شما به زیر 95 درجه فارنهایت (35 درجه سانتیگراد) می‌رسد.

هنگامی که دمای بدن شما کاهش می‌یابد، قلب، سیستم عصبی و سایر اندام‌ها قادر نیستند که به طور طبیعی کار کنند. در صورت عدم درمان، هیپوترمی می‌تواند منجر به نارسایی کامل قلب و سیستم تنفسی شما و در نهایت منجر به مرگ شود. هیپوترمی اغلب در اثر قرار گرفتن در هوای سرد یا غوطه ور شدن در آب سرد ایجاد می‌شود. درمان‌های اولیه برای هیپوترمی روش‌هایی برای گرم کردن بدن و رسیدن آن به دمای طبیعی است.

از سوی دیگر، سرمازدگی زمانی اتفاق می‌افتد که قرار گرفتن در معرض دمای بسیار سرد به نواحی پوست و بافت‌های زیرین آسیب می‌رساند. این یک عارضه قابل درمان اما بالقوه جدی است.

علائم هیپوترمی

لرز احتمالاً اولین چیزی است که با شروع کاهش دما متوجه می‌شوید، زیرا این دفاع خودکار بدن شما در برابر دمای سرد است و درواقع تلاشی برای گرم کردن خود محسوب می‌شود. علائم و نشانه‌های هیپوترمی عبارتند از:

• لرزیدن
• تنفس آهسته و کم عمق
• نبض ضعیف
• عدم هماهنگی در بدن
• خواب آلودگی یا انرژی بسیار کم
• سردرگمی یا از دست دادن حافظه
• از دست دادن هوشیاری
• پوست سرد و قرمز روشن (در نوزادان)

فرد مبتلا به هیپوترمی معمولاً از وضعیت خود آگاه نیست زیرا علائم اغلب به تدریج شروع می‌شوند. همچنین، تفکر آشفته مرتبط با هیپوترمی از خودآگاهی جلوگیری می‌کند. تفکر آشفته نیز می‌تواند منجر به رفتار ریسک پذیر شود.

علائم سرمازدگی

وقتی هوا سرد است، پوستی که پوشانده نشده است ممکن است قرمز یا زخم شود. این حالت یخ زدگی نامیده می‌شود و علامت اولیه و هشدار دهنده سرمازدگی است. اگر این اتفاق افتاد، سریع سرپناه گرم پیدا کنید. علائم سرمازدگی به میزان عمق آن در بدن بستگی دارد. سه مرحله برای سرمازدگی وجود دارد که نشان می‌دهند سرمازدگی با بدن ما چه می‌کند. سرمازدگی زودرس یا اولیه لایه‌های بالایی پوست را تحت تاثیر قرار می‌دهد. موارد پیشرفته تر می‌توانند تا ماهیچه‌ها و استخوان‌ها پیش بروند.

علائم مرحله اولیه سرمازدگی

• پوست به رنگ زرد کم رنگ یا سفید می‌شود
• ممکن است خارش، سوزش یا احساس سوزن سوزن شدن داشته باشید.

علائم مرحله میانی سرمازدگی

• پوست سخت می‌شود
• براق یا مومی شکل به نظر می‌رسد
• هنگامی که پوست ذوب می‌شود، تاول‌های پر از مایع یا خون تشکیل می‌شود

علائم مرحله پیشرفته سرمازدگی

• پوست در لمس بسیار سخت و سرد است
• پوست به سرعت تیره می‌شود. ممکن است آبی به نظر برسد و بعداً سیاه شود

برخی از مردم نمی‌دانند که دچار سرمازدگی شده‌اند زیرا با بدتر شدن آن، دیگر نمی‌توانید آن ناحیه را احساس کنید. به همین دلیل باید به دنبال تغییرات در رنگ پوست باشید.

علل ایجاد هیپوترمی

همانطور که در ابتدا توضیح داده شد، هیپوترمی زمانی اتفاق می‌افتد که بدن شما گرما را سریعتر از تولید آن از دست می‌دهد. شایع ترین علل هیپوترمی قرار گرفتن در شرایط آب و هوای سرد یا آب سرد است. اما اگر لباس مناسب نپوشید یا نتوانید شرایط را کنترل کنید، قرار گرفتن طولانی‌مدت در محیط‌های سردتر می‌تواند منجر به هیپوترمی شود. شرایط خاصی که منجر به هیپوترمی می‌شود عبارتند از:

• پوشیدن لباس‌هایی که به اندازه کافی برای شرایط آب و هوایی سرد مناسب نیستند (به اندازه کافی بدن را گرم نمی‌کنند)
• بیرون ماندن طولانی مدت در سرما
• عدم توانایی در بیرون آوردن لباس‌های خیس یا حرکت به مکان گرم و خشک
• افتادن در آب، مانند حادثه قایق سواری
• زندگی در خانه‌ای که خیلی سرد است، یا به دلیل گرمایش ضعیف یا تهویه هوای زیاد به خوبی گرم نمی‌شود

چگونه بدن گرما را از دست می‌دهد؟

مکانیسم‌های از دست دادن گرما از بدن شما شامل موارد زیر است:

• تماس مستقیم: اگر در تماس مستقیم با چیزی بسیار سرد هستید، مانند آب سرد یا زمین سرد، گرما از بدن شما خارج می‌شود. از آنجایی که آب در انتقال گرما از بدن شما بسیار خوب است، گرمای بدن در آب سرد بسیار سریعتر از هوای سرد از دست می‌رود. به طور مشابه، از دست دادن گرما از بدن شما بسیار سریعتر است اگر لباس‌های شما خیس باشد، مانند زمانی که زیر باران گرفتار می‌شوید.
• باد: باد با دور کردن لایه نازک هوای گرم در سطح پوست، گرمای بدن را از بین می‌برد.
• علل ایجاد سرمازدگی
• درست مانند تبدیل آب به یخ در هنگام کاهش دما، انگشتان دست، دست‌ها، انگشتان پا، پاها و حتی بینی و گوش‌های شما اگر در معرض هوای بسیار سرد قرار بگیرید یا چیزی بسیار سرد مانند یخ یا فلز یخ زده را لمس کنید، ممکن است دچار سرمازدگی شده و یخ بزنند. اینها اولین مناطقی هستند که تحت تاثیر کاهش جریان خون در پاسخ به سرما قرار می‌گیرند.
• اگر در هوای سرد، باد یا رطوبت لباس مناسب نپوشید یا در آن شرایط لباس‌های خیلی تنگ بپوشید، احتمال سرمازدگی شما افزایش می‌یابد. اینکه سرمازدگی چقدر زود اتفاق می‌افتد بستگی به میزان سردی و باد بودن هوا در محیط آزاد دارد. بروز این عارضه می‌تواند سریعتر از آنچه فکر می‌کنید اتفاق بیفتد. در هوای سرد ممکن است سرمازدگی تنها در 5 دقیقه اتفاق بیفتد.

چه عواملی احتمال بروز هیپوترمی را افزایش می‌دهد؟

عواملی که احتمال بروز عارضه هیپوترمی را افزایش می‌دهند به شرح زیر هستند:

• فرسودگی و خستگی: تحمل سرما در هنگام خستگی کاهش می‌یابد.
• سن بالا: توانایی بدن برای تنظیم دما و احساس سرما ممکن است با افزایش سن کاهش یابد. همچنین برخی از افراد مسن ممکن است نتوانند وقتی احساس سرما می‌کنند، ارتباط برقرار کنند و دیگران را از این احساس خود با خبر کنند تا به آنها کمک کنند و یا اگر احساس سرما می‌کنند نمی‌توانند به مکان گرم منتقل شوند.
• سن خیلی کم: بچه‌ها سریعتر از بزرگسالان گرمای بدن خود را از دست می‌دهند. کودکان همچنین ممکن است سرما را نادیده بگیرند زیرا آنقدر سرگرم می‌شوند که نمی‌توانند به آن فکر کنند. همچنین این امکان وجود دارد که قدرت قضاوت و تصمیم گیری لازم را نداشته باشند که در هوای سرد لباس مناسب بپوشند یا زمانی که باید از سرما خارج شوند.
• مشکلات روحی و روانی: افراد مبتلا به بیماری روانی، زوال عقل یا سایر شرایطی که در قضاوت اختلال ایجاد می‌کنند، ممکن است لباس مناسبی که متناسب با آب و هوا است، نپوشند یا خطر هوای سرد را درک نکنند. افراد مبتلا به زوال عقل ممکن است از خانه خود پرسه زنان دور شوند یا به راحتی گم شوند و این امر باعث می‌شود در هوای سرد یا مرطوب در خارج از خانه سرگردان شوند.
• مصرف الکل و مواد مخدر: الکل ممکن است در بدن شما احساس گرما را ایجاد کند، اما باعث انبساط رگ‌های خونی شما خواهد شد و در نتیجه گرما را سریع‌تر از سطح پوست از دست می‌دهید. بروز عکس العمل لرز که واکنش طبیعی بدن است، در افرادی که الکل مصرف کرده‌اند کاهش می‌یابد.

علاوه بر این، استفاده از الکل یا مواد مخدر به صورت تفریحی می‌تواند بر قضاوت شما در مورد نیاز به داخل شدن (داخل شدن به محیط های گرم) یا پوشیدن لباس گرم در شرایط هوای سرد تأثیر بگذارد. اگر فردی مست باشد و در هوای سرد بیهوش شود، احتمالاً دچار هیپوترمی می‌شود.

برخی شرایط پزشکی، برخی از اختلالات سلامتی بر توانایی بدن شما برای تنظیم دمای بدن تأثیر می‌گذارد. به عنوان مثال می‌توان به تیروئید کم کار (کم کاری تیروئید)، تغذیه نامناسب یا بی اشتهایی عصبی، دیابت، سکته، آرتریت شدید، بیماری پارکینسون، تروما و آسیب‌های نخاعی اشاره کرد.

برخی از داروها نیز می‌توانند توانایی بدن در تنظیم دمای خود را تغییر دهند. به عنوان مثال می‌توان به داروهای ضد افسردگی خاص، داروهای ضد روان پریشی، داروهای ضد درد و آرام بخش‌ها اشاره کرد.

عوارض ابتلا به هیپوترمی کدامند؟

افرادی که به دلیل قرار گرفتن در معرض هوای سرد یا آب سرد دچار هیپوترمی می‌شوند در مقابل سایر آسیب‌های ناشی از سرما نیز آسیب پذیر هستند، از جمله:

• یخ زدگی بافت‌های بدن
• پوسیدگی و مرگ بافت مورد نظر که ناشی از وقفه جریان خون در آن ناحیه است(گانگرن)

راه‌های جلوگیری از بروز هیپوترمی

گرم ماندن در هوای سرد

قبل از اینکه شما یا فرزندانتان وارد هوای سرد شوید، توصیه‌هایی را که در ادامه آمده است را به خاطر بسپارید:

• پوشش مناسب داشته باشید: برای جلوگیری از خروج گرمای بدن از سر، صورت و گردن از کلاه یا پوشش محافظ دیگری استفاده کنید. دست‌های خود را به جای جیب‌های لباس یا پالتو خود، با دستکش بپوشانید.
• به خود فشار وارد نکنید: از انجام فعالیت‌هایی که باعث تعریق زیاد شما می‌شود خودداری کنید. ترکیب لباس‌های خیس و هوای سرد می‌تواند باعث از دست دادن سریعتر گرمای بدن شما شود.
• به لایه‌های لباس‌هایی که می‌پوشید دقت کنید: لباس‌های گشاد، چند لایه و سبک بپوشید. لباس بیرونی ساخته شده از مواد محکم بافته شده و ضد آب برای محافظت در برابر باد بهترین انتخاب است. لایه‌های داخلی پشم، ابریشم یا پلی پروپیلن گرمای بدن را بهتر از پنبه نگه می‌دارند.
• لباس‌های خود را خشک نگه دارید: تا حد امکان خشک بمانید. هر چه زودتر لباس‌های خیس خود را از تن خارج کنید، بهتر است. مخصوصا مراقب باشید که دست‌ها و پاهای خود را خشک نگه دارید، زیرا برف به راحتی وارد دستکش‌ها و چکمه‌ها می‌شود.

الکل

برای جلوگیری از خطرات هیپوترمی مرتبط با الکل، الکل ننوشید:

• اگر قرار است در هوای سرد بیرون باشید
• اگر در حال قایق سواری هستید
• قبل از خواب در شب‌های سرد

ایمنی آب سرد

برای ایجاد هیپوترمی، لازم نیست آب بسیار سرد باشد. هر آبی که سردتر از دمای معمولی بدن باشد باعث از دست دادن گرما می‌شود. نکات زیر ممکن است میزان تحمل شما را در مواقعی که ممکن است به صورت ناگهانی و اتفاقی در آب بیوفتید، افزایش می‌دهد:

• جلیقه نجات بپوشید: اگر قصد دارید سوار کشتی شوید، جلیقه نجات بپوشید. جلیقه نجات می‌تواند به شما کمک کند تا مدت طولانی تری در آب سرد زنده بمانید و به شما این امکان را می‌دهد بدون مصرف انرژی و با ایجاد مقداری عایق شناور شوید. یک سوت به جلیقه نجات خود وصل کنید تا به شما کمک کند.
• در صورت امکان از آب خارج شوید: تا جایی که ممکن است از آب خارج شوید، مانند بالا رفتن از یک قایق واژگون شده یا گرفتن یک جسم شناور.
• سعی نکنید شنا کنید، مگر اینکه در نزدیکی محیطی ایمنی هستید. مگر اینکه یک قایق، شخص دیگری یا یک جلیقه نجات در نزدیکی شما باشد. شنا انرژی مصرف می‌کند و ممکن است زمان بقا را کوتاه کند.
• بدن خود را طوری قرار دهید که از دست دادن گرما به حداقل برسد: برای کاهش اتلاف گرما در زمانی که منتظر کمک هستید، از وضعیت بدنی به نام وضعیت کاهش گریز گرما (HELP) استفاده کنید. برای محافظت از بدن خود، زانوهای خود را روی سینه نگه دارید. اگر جلیقه نجاتی می‌پوشید که در این حالت صورتتان را به سمت پایین می‌چرخاند، پاهایتان را محکم به هم نزدیک کنید، دست‌ها را به پهلوها و سرتان را به عقب ببرید.
• در کنار سایر افراد بمانید: اگر با افراد دیگر در آب سرد افتاده‌اید، با روبه‌رو شدن با یکدیگر در یک دایره محکم، گرم شوید.
• لباس خود را در نیاورید: هنگامی که در آب هستید، لباس را در نیاورید زیرا به عایق شدن شما در برابر آب کمک می‌کند. لباس‌هایتان را ببندید، دکمه‌ها و زیپ‌ها را ببندید. در صورت امکان سر خود را بپوشانید. لباس‌ها را فقط پس از بیرون آمدن ایمن از آب بیرون بیاورید که قادر باشید اقداماتی را برای خشک و گرم شدن بدن خود انجام دهید.

راه‌های پیشگیری از سرمازدگی

این نکات به شما کمک می‌کنند تا مواجه با سرمازدگی را به حداقل برسانید:

لباس‌های خود را به صورت گشاد لایه بندی کنید. لباس‌های تنگ خطر سرمازدگی را افزایش می‌دهد. در عوض، لایه‌های گشاد و آزادی را انتخاب کنید که به گرمای بدن اجازه عبور می‌دهد.

در این حالت لازم است سه لایه لباس را حتما در نظر داشته باشید:

• اولی باید از موادی باشد که به خشک نگه داشتن شما کمک کند.
• دومی روی اولی می‌رود و باید از عایق مانند پشم ساخته شود.
• سومی باید در بالا پوشیده شود و ضد باد و ضد آب باشد.
• اطمینان حاصل کنید که کلاه سر و گوش شما را بپوشاند. برای خود یک کلاه پشمی با لبه‌هایی که بر روی گوش‌ها قرار می‌گیرید، تهیه کنید. این کار باعث می‌شود که گوش شما گرم و محافظت شود.
• دستکش عایقی انتخاب کنید. آنها را برای استفاده از گوشی هوشمند خود در نیاورید. اگر ارسال پیامک ضروری است، به دنبال یک جفت دستکش با نوک انگشتان بافتی باشید که به شما این امکان را می‌دهد تا از انگشتان خود استفاده کنید.
• در پوشیدن جوراب یا کفش مناسب کوتاهی نکنید. پاها در برابر سرمازدگی بسیار آسیب پذیر هستند. یک جفت جوراب پشمی را روی جوراب‌هایی بپوشانید که در برابر رطوبت مقاوم هستند. چکمه‌های گرم و ضد آب بپوشید که مچ پای شما را بپوشاند.
• اگر عرق کردید، حداقل برای چند دقیقه زیپ لباس خود را باز کنید. لباس‌های خیس (چه از برف یا عرق کردن) احتمال سرمازدگی شما را افزایش می‌دهد. مطمئن شوید که برف نمی‌تواند به داخل لباس‌های زمستانی شما نفوذ کند.