ادرار، مایعی است که مواد دفعی مانند اوره و آمونیاک را از بدن دفع می‌کند و در حالت طبیعی، نباید موادی مانند گلوکز، پروتئین و خون در آن وجود داشته باشد. از میان سه ماده‌ای که گفته شد، خون را می‌توان با چشم هم دید و اگر فردی متوجه وجود خون در ادرار شد، بلافاصله باید به پزشک مراجعه کند. این مقاله تلاش می‌کند علت خون در ادرار و راه‌های درمانی آن را توضیح دهد. با ما همراه باشید.

علت وجود خون در ادرار

به این حالت در علم پزشکی هماچوری (هماتوری) می‌گویند که این دیدن خون در ادرار می‌تواند نگران‌کننده باشد. درحالی‌که در بسیاری از موارد علت بی‌خطر است، خون در ادرار (هماچوری) می‌تواند نشان‌دهنده یک اختلال جدی باشد. هماتوری داراری دو نوع می‌باشد:

1) هماتوری ناخالص: هنگامی‌که فرد متوجه ادرار خونی می‌شود.

2) هماچوری میکروسکوپی: هنگامی‌که فرد نمی‌تواند خون را در ادرار خود ببیند، اما در زیر میکروسکوپ دیده می‌شود

خون در ادرار می‌تواند از کلیه‌های شما که ادرار ایجاد می‌کند، خارج شود که به‌جای رنگ زرد کمرنگ معمول آن، ادرار شما ممکن است صورتی، قرمز، قرمز قهوه‌ای یا چای رنگ باشد. این همان چیزی است که پزشکان هماچوری ناخالص می‌نامند.

همچنین می‌تواند از قسمت‌های دیگر دستگاه ادراری شما مانند موارد زیر باشد:

مجاری ادرار (لوله‌ها از کلیه‌ها به مثانه)، مثانه (که ادرار را ذخیره می‌کند)، مجرای ادرار (لوله از مثانه به سمت خارج بدن)

پیشنهاد می‌کنیم اگر متوجه علائمی مانند وجود خون در ادرار شدید، با یک پزشک متخصص مشورت کنید. برای اینکار می‌توانید از امکاناتی مانند مشاوره آنلاین که به صورت مشاوره تلفنی پزشکی هم ارائه می‌شود استفاده کنید. مزیت اصلی، مشاوره تلفنی رایگان است که به شما کمک می‌کند نگرانی خود را در اسرع وقت برطرف کنید و با متخصص مجربی، فرایند درمان را آغاز کنید.

دستگاه ادراری

دستگاه ادراری سیستم تخلیه بدن برای دفع مواد زائد و مایعات اضافی است. دستگاه ادراری شامل دو کلیه، دو حالب، مثانه، مجرای ادرار می‌باشد که کلیه‌ها دو اندام لوبیایی شکل هستند که هرکدام به‌اندازه یک ‌مشت هستند. آن‌ها درست در زیر قفسه دنده، یکی در هر طرف ستون فقرات قرار دارند.

هرروز کلیه‌ها حدود 120 تا 150 لیتر خون را فیلتر می‌کنند تا حدود 1 تا 2 چهارم ادرار متشکل از مواد زائد و مایعات اضافی تولید کنند. کودکان ادرار کمتری نسبت به بزرگسالان تولید می‌کنند. ادرار از طریق لوله‌هایی به نام حالب از کلیه‌ها به مثانه منتقل می‌شود. مثانه ادرار را ذخیره می‌کند تا از طریق ادرار آزاد شود. هنگام تخلیه مثانه، ادرار از طریق لوله‌ای به نام مجرای ادرار در پایین مثانه از بدن خارج می‌شود.

علت خون در ادرار

10 دلیل خون در ادرار که در ادامه شرح داده شده‌اند، از  مهم‌ترین علت وجود خون در ادرار هستنددلایل مختلفی می‌تواند علت خون در ادرار را توضیح دهد و تشخیص همگی آنها باید با ویزیت و معاینه پزشک متخصص و حتی با بک بار مشاوره رایگان با دکتر کلیه، انجام گیرد. اما در ادامه این دلایل به صورت مختصر اشاره شده است:

عفونت‌های دستگاه ادراری: این موارد زمانی اتفاق می‌افتد که باکتری‌ها از طریق مجرای ادرار وارد بدن شما شده و در مثانه شما تکثیر شوند. علائم می‌تواند تمایل مداوم به ادرار، درد و سوزش ادرار و خون باشد. برای برخی از افراد، به‌ویژه افراد مسن، تنها نشانه بیماری ممکن است خون میکروسکوپی در ادرار باشد. همچنین پیشنهاد می شود مقاله درمان سوزش ادرار را مطالعه کنید.

عفونت کلیه (پیلونفریت): گاهی اوقات می‌توان در پاسخ به این سوال که ادار خونی نشانه چیست، اینطور توضیح داد که زمانی که باکتری‌ها از جریان خون به کلیه‌ها وارد می‌شوند یا از حالب به کلیه‌ها منتقل می‌شوند، ادرار خونی به وجود می‌آید. علائم و نشانه‌ها اغلب به عفونت مثانه شباهت دارند، گرچه احتمالاً عفونت کلیه باعث ایجاد تب و درد پهلو می‌شود.

مثانه یا سنگ کلیه: مواد معدنی موجود در ادرار غلیظ، گاهی اوقات در دیواره‌های کلیه یا مثانه شما کریستال ایجاد می‌کند. باگذشت زمان، بلورها می‌توانند به سنگ‌های کوچک و سخت تبدیل شوند. سنگ‌ها به‌طورکلی بدون درد هستند، بنابراین احتمالاً نمی‌دانید که آن‌ها رادارید مگر اینکه باعث انسداد شوند یا از بین بروند. در این صورت معمولاً هیچ خطایی در علائم وجود ندارد. سنگ کلیه به‌ویژه می‌تواند باعث درد آزاردهنده شود. سنگ مثانه یا کلیه همچنین می‌تواند باعث خونریزی شدید و میکروسکوپی شود.

پروستات بزرگ‌شده: غده پروستات که درست زیر مثانه است و قسمت بالای مجرای ادرار را احاطه کرده است اغلب با نزدیک شدن مردان به میان‌سالی بزرگ می‌شود. سپس مجرای ادرار را فشرده می‌کند و تا حدی جریان ادرار را مسدود می‌کند. علائم و نشانه‌های بزرگ شدن پروستات (هایپرپلازی خوش‌خیم پروستات یا ( BPH شامل اشکال در ادرار کردن، نیاز فوری یا مداوم به دفع ادرار و وجود خون قابل‌مشاهده یا میکروسکوپی در ادرار است. عفونت پروستات (پروستاتیت) می‌تواند همان علائم و نشانه‌ها را ایجاد کند.

بیماری کلیوی: خونریزی میکروسکوپی ادرار یکی از علائم رایج گلومرولونفریت، التهاب در سیستم فیلتر کلیه می باشد. گلومرولونفریت ممکن است بخشی از یک بیماری سیستمیک مانند دیابت باشد یا خودبه‌خود بروز کند. عفونت‌های ویروسی یا استرپی، بیماری‌های رگ‌های خونی (واسکولیت) و مشکلات ایمنی مانند نفروپاتی IgA که بر مویرگ‌های کوچکی که خون را در کلیه‌ها (گلومرول‌ها) فیلتر می‌کنند تأثیر می‌گذارد، می‌تواند باعث گلومرولونفریت شود.

در کودکان 6 تا 10 ساله، اختلال کلیوی گلومرولونفریت پس از استرپتوکوک ممکن است باعث هماچوری شود. این اختلال می‌تواند یک تا دو هفته پس از عفونت استرپی درمان‌نشده ایجاد شود. زمانی رایج بود اما امروزه نادر است زیرا آنتی‌بیوتیک‌ها می‌توانند به‌سرعت عفونت‌های استراتیپی را درمان کنند.

سرطان: خونریزی قابل‌مشاهده ادرار ممکن است نشانه پیشرفته سرطان کلیه، مثانه یا پروستات باشد. متأسفانه، ممکن است در مراحل اولیه، زمانی که این سرطان‌ها قابل‌درمان هستند، علائم و نشانه‌هایی نداشته باشید.

اختلالات ارثی: کم‌خونی سلول داسی شکل – نقص ارثی هموگلوبین در گلبول‌های قرمز خون – باعث وجود خون در ادرار، هماچوری قابل‌مشاهده و میکروسکوپی می‌شود. سندرم آلپورت نیز می‌تواند غشای فیلتر کننده گلومرول کلیه را تحت تأثیر قرار دهد.

آسیب کلیه: ضربه یا صدمه دیگری به کلیه‌های شما در اثر تصادف یا ورزش‌های تماسی می‌تواند خون قابل‌مشاهده در ادرار را ایجاد کند.

تمرین‌های ورزشی دشوار: به‌ندرت اتفاق می‌افتد که ورزش شدید منجر به هماچوری فاحش شود و علت آن ناشناخته است. ممکن است با ضربه به مثانه، کمبود آب بدن یا تجزیه سلول‌های قرمز خون همراه باشد که با ورزش مداوم هوازی اتفاق می‌افتد. دونده‌ها اغلب تحت تأثیر قرار می‌گیرند، اگرچه هرکسی می‌تواند پس از یک تمرین شدید دچار خونریزی ادراری شود.

همچنین داروهای ضد سرطان سیکلوفسفامید و پنی سیلین می‌تواند باعث خونریزی ادرار شود. در صورت مصرف داروی ضد انعقادی مانند آسپیرین و هپارین رقیق‌کننده خون، خون قابل‌مشاهده در ادرار گاهی اوقات اتفاق می‌افتد و همچنین به بیماری‌ای دچار می‌شوید که باعث مثانه شما می‌شود.

خون در ادرار و کرونا

به طور معمول، کرونا علائم مختلفی در سیستم تنفسی به وجود می‌آورد و بیشتر تظاهرات آن مربوط به تنگی نفس، درد بدن، سرفه، سوزش بینی، تب و حتی کهیر است. همچنین علائم گوارشی مانند اسهال هم در بسیاری از افراد مبتلا به کرونا مشاهده شده است. اما در پاسخ به این سوال که آیا خون در ادرار نشانه کروناست؟ باید بگوییم، خیر. اما اگر سایر علائم کرونا را مشاهده می‌کنید، پیشنهاد می‌کنیم به سراغ مشاوره تلفنی و وویزیت پزشک بروید.

خون در ادرار در بارداری

بسیاری از مواقع، وجود خون در ادرار در بارداری هم مشاهده می‌شود که می‌تواند نشانه عفونت ادراری در فرد باشد. به ویژه در مادران بارداری که سیگاری هستند، این امکان با احتمال بیشتری رخ می‌دهد. اما معمولا اگر خون در ادرار فرد باردار دیده شود، بدون درد خواهد بود، اما هرچه سریعتر باید برای درمان عفونت ادراری اقدام کرد.

خون در ادرار کودک

وجود خون در ادرار کودک هم می‌تواند نشانه‌ای از عفونت ادراری و یا حتی سنگ کلیه در فرد باشد. در این صورت ممکن است ادرار کودک، به رنگ قهوه‌ای دیده شود، فشار خون بالایی داشته باشد و یا دست و پای کودک ورم کند.

خون در ادرار نوزاد

گاهی اوقات نوزاد دختر، به دلیل مواردی مانند شبه قاعدگی، خون در ادرار خواهد داشت. در نوزادان پسری که ختنه داشته‌اند، هم ممکن است نشانه‌هایی از خون در ادرار را نشان دهند. اما گاهی اوقات، عفونت ادراری می‌تواند دلیل وجود خون در ادرار در کودک باشد. در اینصورت باید به پزشک مراجعه شود.

علائم خون در ادرار (هِماچوری)

ازآنجاکه برخی از دلایل وجود خون در ادرار جدی است، باید اولین باری که آن را مشاهده می‌کنید به دنبال پزشک باشید. شما حتی نباید مقدار کمی خون در ادرار خود را نادیده بگیرید. اگر خون در ادرار خود مشاهده نمی‌کنید اما ادرار مکرر، دشوار یا دردناک، شکم‌درد یا درد کلیه دارید، به ارائه‌دهنده خدمات بهداشتی خود مراجعه کنید. همه این‌ها ممکن است نشانه‌هایی از هماچوری میکروسکوپی باشد. اگر نمی‌توانید ادرار کنید، هنگام دفع ادرار لخته شدن خون یا داشتن ادرار همراه با یک یا چند مورد زیر، به اورژانس مراجعه کنید: حالت تهوع، استفراغ، تب و لرز، درد در پهلو و کمر یا شکم!

تشخیص خون در ادرار

سابقه پزشکی

گرفتن سابقه پزشکی ممکن است به یک متخصص بهداشت کمک کند تا علت هماچوری را تشخیص دهد. وی از بیمار می‌خواهد که شرح‌حال پزشکی، مروری بر علائم و فهرستی از داروهای تجویزشده و بدون نسخه را ارائه دهد. متخصص بهداشت همچنین در مورد شرایط پزشکی فعلی و گذشته سوال خواهد کرد.

معاینه بدنی (معاینه فیزیکی)

در طی معاینه بدنی، یک متخصص مراقبت‌های بهداشتی اغلب بر روی شکم و کمر ضربه می‌زند، درد یا حساسیت به لمس در مثانه و ناحیه کلیه را بررسی می‌کند. یک متخصص مراقبت‌های بهداشتی ممکن است معاینه رکتال دیجیتال را روی یک مرد انجام دهد تا به دنبال هرگونه مشکل پروستات باشد. یک متخصص مراقبت‌های بهداشتی ممکن است معاینه لگن را بر روی یک زن انجام دهد تا منبع احتمالی گلبول‌های قرمز خون را در ادرار جستجو کند.

آزمایش ادرار

متخصص مراقبت‌های بهداشتی می‌تواند ادرار را در مطب با استفاده از قطره‌قطره آزمایش کند یا می‌تواند آن را به آزمایشگاه بفرستد تا تجزیه‌وتحلیل شود. گاهی اوقات آزمایش ادرار با استفاده از قطره‌قطره می‌تواند مثبت باشد حتی اگر بیمار خون در ادرار نداشته باشد که منجر به آزمون غیر مثبت می‌شود.

 متخصص مراقبت‌های بهداشتی ممکن است قبل از سفارش آزمایش‌های بیشتر، با بررسی ادرار در زیر میکروسکوپ به دنبال گلبول‌های قرمز خون باشد. پیشنهاد می‌کنیم اگر متوجه خود در ادرار شدید، بدون معاینه توسط پزشک متخصصريال به سراغ استفاده از درمان سنتی خون در ادرار نروید. این راه، فقط می‌تواند مشکل شما را پنهان کند و یا آن را وخیم‌تر کند.

آزمایش خون

 آزمایش خون شامل خون‌گیری در مطب متخصصان بهداشت یا مراکز تجاری و ارسال نمونه به آزمایشگاه برای تجزیه‌وتحلیل است. آزمایش خون می‌تواند سطح بالایی از کراتینین، ماده زائد تجزیه عضلات طبیعی را تشخیص دهد که ممکن است بیماری کلیه را نشان دهد. سایر آزمایش‌های خون ممکن است علائم بیماری‌های خود ایمنی مانند لوپوس یا بیماری‌های دیگر مانند سرطان پروستات را که می‌تواند باعث هماچوری شود، تشخیص دهد.

اسکن توموگرافی کامپیوتری

در سی‌تی‌اسکن از ترکیبی از اشعه ایکس و فناوری رایانه برای ایجاد تصاویری از دستگاه ادراری، به‌ویژه کلیه‌ها استفاده می‌شود. یک متخصص مراقبت‌های بهداشتی ممکن است یک‌راه حل برای نوشیدن و تزریق ماده حاجب به بیمار بدهد. سی‌تی‌اسکن بیمار را مجبور می‌کند تا روی میز قرار گیرد و به داخل دستگاهی به شکل تونل که اشعه ایکس را می‌گیرد، بلغزد. یک تکنسین اشعه ایکس این روش را در یک مرکز سرپایی یا بیمارستان انجام می‌دهد و یک رادیولوژیست تصاویر را تفسیر می‌کند در این اسکن بیمار نیازی به بیهوشی ندارد. سی‌تی‌اسکن می‌تواند به پزشک در تشخیص سنگ در مجاری ادراری، انسداد، عفونت، کیست، تومور و آسیب‌های ضربه‌ای کمک کند.

درمان خون در ادرار

درمان خون در ادرار وابسته به علت هماچوری است: اگر عفونتی مانند UTI مسئول هماتوری شما باشد، ارائه‌دهنده خدمات بهداشتی آنتی‌بیوتیک برای از بین بردن باکتری‌های عامل عفونت تجویز می‌کند. لخته خون در ادرار ناشی از سنگ‌های بزرگ کلیه در صورت عدم درمان می‌تواند دردناک باشد. داروهای تجویزشده و درمان‌ها می‌توانند به شما در دفع سنگ کمک کنند. اگر بزرگی پروستات باعث هماچوری شما شده باشد، ممکن است ارائه‌دهنده خدمات درمانی شما داروهایی مانند مسدودکننده‌های آلفا یا مهارکننده‌های 5-آلفا ردوکتاز را تجویز کند. در برخی موارد، جراحی ممکن است یک گزینه باشد.

جلوگیری از هِماچوری

برای جلوگیری از عفونت، روزانه مقدار زیادی آب بنوشید، بلافاصله پس از مقاربت جنسی ادرار کنید و بهداشت را رعایت کنید. برای جلوگیری از سنگ، مقدار زیادی آب بنوشید و از نمک اضافی و برخی غذاهای خاص مانند اسفناج و ریواس پرهیز کنید.

ما در این مقاله تلاش کردیم، دلایل وجود خون در ادرار در کودک، نوزاد، مادر باردار و افراد بزرگسال را بررسی کنیم و بیماری‌هایی که ممکن است منجر به هماچوری شود را بررسی کنیم. همچنین راه‌هایس درمان خون در ادرار نیز بررسی شد.